آشنایی با مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی و سرامیک

کاشی و سرامیک پر استفاده ترین دیوار و کف پوش های سرویس های بهداشتی هستند. چه حمام چه دستشویی، چه منازل مسکونی چه هتل ها و کارخانه های بزرگ. اما آن چیزی که سرامیک و کاشی را از سایر کف پوش ها متمایز می‌سازد، مواد تشکیل دهنده لعاب  کاشی و سرامیک است.

اما جنس آن از چیست و چه موادی بعنوان مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی و سرامیک شناخته می‌شوند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به پاسخ سوال خود برسید.

لعاب کاشی چیست

لعاب کاشی پوششی است که مانند شیشه بر روی سطح بدنه کاشی و سرامیک قرار می گیرد، لعاب کاشی در اصل ماده اولیه‌ای است که پس از آسیاب شدن به صورت خمیر یا دوغاب نازکی با آب و روی به روش های مختلف بدنه سرامیک و کاشی قرار داده و حرارت داده می شود. تا دمای معینی در کوره. این امر باعث زیبایی و درخشندگی محصول مورد نظر می شود و از طرفی استحکام آن بیشتر می شود.

لعاب در اصل ماده چسبنده ای نیست، اما تماس آن با سفال کاشی و سرامیک باعث نفوذ آن به خاک رس می شود و در صورت قرار گرفتن در دمای معین، مانند پوششی سطح کاشی را می پوشاند.

انواع لعاب کاشی

نوع رنگ و جنس لعاب کاشی و سرامیک به نوع فرمول و مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی آن بستگی دارد، بنابراین با ترکیب مواد لعاب در مقادیر مختلف می توانید رنگ و لعاب جدیدی ابداع کنید. البته باید ترکیبی که درست می‌کنید از لحاظ شیمیایی استاندارد های لازم را داشته باشد تا به مشکل بر نخورید.

امروزه در صنعت کاشی و سرامیک روش ها و انواع لعاب کاری وجود دارد که در اینجا به اختصار به معرفی آنها می پردازیم:

مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی و سرامیک مات

این نوع لعاب که برای پوشاندن ظروف تزیینی استفاده می شود، مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی از این نوع شامل SnO2، PbO، SiO2، Pb3O4، نمک و کربنات سدیم است.

لعاب بی رنگ

این نوع لعاب برای پوشش سطوح چینی بدلی ظریف و بی رنگ و شفاف بوده و از مخلوط کلسیم و سیلیس و خاک چینی سفید تهیه می شود.

لعاب کاشی و سرامیک بافت

به نوعی لعاب گفته می شود که دارای بافت هایی از سنگ های تزئینی و ابریشمی است که سطحی ناهموار در لعاب ایجاد می کند. این سطوح به دلیل اصطکاک زیاد برای استفاده به عنوان سرامیک کف مناسب هستند.

انواع مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی و سرامیک از نظر شیمیایی

لعاب های کاشی و سرامیک از لحاظ شیمیایی به دو دسته سرب دار و بدون سرب تقسیم می‌شوند. که مواد اولیه سازنده آنها این امر را تعیین می‌کنند.

مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی بدون سرب

این نوع لعاب ها در محدوده دمای 1150 تا 1200 درجه سانتی گراد انجام می شود و گفتنی است که لعاب های بدون سرب به دو دسته بور دار و بدون بور تقسیم می شوند.

مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی دارای سرب

در تولید این نوع لعاب ها و حتی لعاب کاری سرامیک و کاشی از سرب استفاده می‌شود که امروزه به علت خطراتی که سرب به همراه دارد کمتر این نوع و مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی از نوع سرب دار استفاده می‌شود.

همچنین لعاب های سرب دار مانند لعاب های بدون سرب به دو دسته بور دار و بدون بور تقسیم می شوند.

نقش مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی در مقاومت آنها

مقاومت لعاب مهم ترین بخش و مزیت آن است چرا که لعاب بیرونی ترین سطح سرامیک و کاشی است و وظیفه محافظت از آن و لایه های زیرین آن را دارد. پس باید علاوه بر زیبایی و حتی بیشتر از آن، به مقاومت و دوام لعاب سرامیک باید توجه کرد که وظیفه آن برعهده مواد تشکیل دهنده بسیار مرغوب است.

لعاب کاشی و سرامیک باید در برابر عوامل مختلفی از جمله اسید ها، باز ها، خورنده ها و حتی مواد سنگین موجود در آب مانند کلسیم مقاومت داشته باشند.

برای تست مقاومت لعاب کاشی عمدتاً از محلول های بازی مانند متیلن فسفونات قلیایی، محلول های اسیدی مانند متیلن فسفونات اسیدی و سایر حلال های موجود در شوینده ها مانند متانول استفاده می‌کنند.

انواع لعاب بر اساس ویژگی های ظاهری

لعاب ها بر اساس ظاهر و مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی به دسته های مختلفی تقسیم می شوند از جمله:

لعاب­‌ های اِنگوب

از لعاب انگوب بر روی بدنه‌های رنگی استفاده می­‌شود و پوششی جهت بهبود اتصالات بین بدنه و لـعاب­‌ اصلی است.

لعاب های معرق

لعاب های معرق دارای سختی کم، نرمی ،مقاومت به خوردگی و انحلال بالا هستند.

لعاب­‌ های پرسلان

این گونه لعاب ­‌ها به خاطر مقاومت به سایش بالا، مقاومت به ضربه بالا و استحکام بالای خود به لعاب‌ های سالورسالت معروف هستند.

لعاب های مات

این گروه از لعاب ­‌ها دارای مقاوت بالایی در برابر عوامل شیمیایی هستند. سختی این لـعاب­‌ها نیز بالاست. اپک کننده­ های مهم ZrO2 , SnO2,ZnO, BaO هستند.

لعاب های ترانسپارنتی یا شفاف

لـعاب­‌ های ترانسپارنت لـعاب­‌ هایی هستند که نور به راحتی از آنها عبور می‌کند. این لعاب ها برای بدنه های سفید و بدون رنگ مفید است زیرا کلیه‌ی عیوب بدنه از روی سطح لعاب نمایان است.

امروزه استفاده از لعاب‌های ترانسپارنت در کشورهای پیشرفته فراموش شده است.

مهم ترین ماده از مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی و سرامیک

مواد بسیاری بسته به نوع، رنگ، میزان مقاومت و جنس لعاب برای تولید آن به کار می‌رود. ولی می‌توان یکی از مهم ترین و پر کاربرد ترین ماده برای تولید لعاب کاشی زانتان گام است.

زانتان گام که نوعی پلیمر طبیعی است، از یک نوع باکتری به نام زانتاموناس کامپستریس حاصل می شود. در واقع برای تولید این صمغ نیاز به هم زدن باکتری های زانتان گام در یک تخمیرکننده است.

کاربرد زانتان گام در لعاب

درست است که زانتان گام بیشتر بعنوان مواد اولیه صنایع غذایی نام برده شده ولی از این ماده پر ارزش در سایر صنایع استفاده می شود. نقش زانتان گام در تولید لعاب افزایش مقاومت و براقیت بیشتر به آن است.

ساختار پلی ساکاریدی زانتان گام باعث می شود که لعاب غلظت و چسبدنگی بیشتری پیدا کرده و پس از خشک شدن مانند یک عایق کمکی در برابر نم و رطوبت از کاشی و سرامیک جلوگیری می کند.

برای سفارش و خرید زانتان گام بر روی عکس زیر کلیک نمایید.

نتیجه

کاشی و سرامیک یکی از پر استفاده ترین مصالح ساختمانی هستند که این مصالح پر کاربرد بدون وجود لعاب هیچگونه ارزش و کاربردی نخواهند داشت.

لعاب خوب و مرغوب که وظیفه محافظت از کاشی و سرامیک و لایه های زیرین آن های را دارند، وابسته به مواد تشکیل دهنده لعاب کاشی مرغوب و مناسب هستند که یکی از مهمترین آن ها همانطور که اشاره شد زانتان گام است.

منبع: digitalfire

بازرگانی شیمی فرنو

سوالات متداول

• آیا مواد تشکیل دهنده لعاب سفال با کاشی یکی است؟

خیر، لعاب ها انواع مختلفی دارند که هرکدام بسته به نوع محصول مورد نظر تولید می‌شوند و لعاب سفال با سرامیک یا کاشی متفاوت است.

• ساخت لعاب در خانه امکان پذیر است؟

به دلیل استفاده از مواد شیمیایی و خطرات آنها نمی‌توان این کار را در منزل انجام داد و باید در محیط های مناسب آزمایشگاهی لعاب را تولید کرد.